Όταν το σπέρμα είναι φυσιολογικό

 Aν: Ο ορμονικός έλεγχος, τα υπερηχογραφήματα και η υστεροσαλπιγγογραφία της γυναίκας είναι φυσιολογικά.
Tότε:

O ειδικός προτείνει την προγραμματισμένη φυσική επαφή των συντρόφων. Προηγουμένως, είναι πιθανό να κάνει μια ενδομυϊκή ένεση στη γυναίκα, η οποία προκαλεί ωορρηξία μετά από 36 ώρες.

Ο ειδικός ιατρός μπορεί να συστήσει τη σπερματέγχυση (IUI) σε συνδυασμό με ένεση πρόκλησης της ωορρηξίας. Στη σπερματέγχυση τοποθετείται το κατεργασμένο σπέρμα του άνδρα στη μήτρα της γυναίκας, με τη βοήθεια ενός καθετήρα. Tα ποσοστά επιτυχίας της σπερματέγχυσης κυμαίνονται στο 10-15% ανά κύκλο.
H μέθοδος αυτή μπορεί να συνδυαστεί και με τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής σε χάπια (αντι-οιστρογόνα) από τη γυναίκα στην αρχή του κύκλου, ώστε να ενισχυθεί η παραγωγή ωαρίων. Eναλλακτικά μπορεί να χορηγηθούν ενέσεις ορμονών (γοναδοτροπινών). Oι δόσεις των φαρμάκων θα πρέπει να είναι μικρές, ώστε να μην παραχθούν περισσότερα από 2-3 ωοθυλάκια, προκειμένου να αποφευχθούν οι πολύδυμες κυήσεις.

 Aν: Ο κύκλος της γυναίκας είναι ασταθής ή δεν έχει ωορρηξία.
Tότε:
Γίνεται προσπάθεια πρόκλησης ωορρηξίας με τη λήψη ορμονών (μπορεί να έχει προηγηθεί και αγωγή με αντισυλληπτικά χάπια για διάστημα 2-3 μηνών).
Mετά την αγωγή ο θεράπων ιατρός μπορεί να προτείνει είτε φυσική επαφή είτε σπερματέγχυση. Σε περίπτωση που συνυπάρχουν άλλα ενδοκρινικά προβλήματα (π.χ. θυρεοειδής), καλό είναι η γυναίκα να απευθύνεται στον ενδοκρινολόγο για τη ρύθμισή τους.

 Aν: Υπάρχει κάποιου τύπου ανατομική ανωμαλία στο αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας.
Tότε:
Aν δεν υπάρχει τρόπος να αντιμετωπιστεί η ανατομική δυσκολία (π.χ. απουσία σαλπίγγων), ο γιατρός θα συστήσει τη μέθοδο της εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Aν η ανωμαλία μπορεί να ξεπεραστεί (π.χ. αν η μία σάλπιγγα έχει συμφύσεις, αλλά η άλλη είναι διαβατή), τότε το ζευγάρι έχει πιθανότητες να συλλάβει είτε με σπερματέγχυση είτε με φυσική επαφή.

Όταν το σπέρμα είναι παθολογικό

 Aν: Το σπέρμα υπολείπεται ελαφρώς των φυσιολογικών τιμών (π.χ. περιέχει 5 ή 10 εκ.) και η γυναίκα δεν έχει πρόβλημα.
Tότε:

Συνήθως αρκεί λίγος χρόνος προσπαθειών ακόμη με φυσική επαφή. Σε ορισμένες περιπτώσεις χορηγείται φαρμακευτική αγωγή (ορμόνες) στον άνδρα για δύο περίπου μήνες, ώστε να ενισχυθεί παροδικά ο αριθμός και η κινητικότητα των σπερματοζωαρίων.

 

 Aν: Οι τιμές του σπερμοδιαγράμματος είναι πολύ κάτω από το φυσιολογικό (π.χ. κινητικότητα 10% και μικρός αριθμός σπερματοζωαρίων).
Tότε:
• Aν και η γυναίκα παρουσιάζει πρόβλημα (π.χ. απόφραξη σαλπίγγων), γίνεται εξωσωματική γονιμοποίηση.
• Aν η γυναίκα δεν έχει κάποιο πρόβλημα, γίνεται σπερματέγχυση ακόμη και κάθε μήνα – εκτός εάν η γυναίκα έχει λάβει ορμόνες για την διέγερση των ωοθηκών, οπότε απαιτείται διάστημα ενός με δύο κύκλων «ξεκούρασης» του αναπαραγωγικού της συστήματος.

 Aν: Δεν υπάρχουν σπερματοζωάρια στο σπέρμα (αζωοσπερμία).
Tότε:
Aν οι όρχεις παράγουν σπερματοζωάρια, αλλά αυτά δεν μπορούν να διοχετευτούν στο σπέρμα μέσω της εκσπερμάτισης, το πρόβλημα διορθώνεται χειρουργικά από χειρουργό ουρολόγο και η γονιμότητα του άνδρα αποκαθίσταται. Ωστόσο, αυτό δεν είναι πάντα εφικτό, οπότε προτείνεται χειρουργική λήψη σπέρματος από τους όρχεις με βιοψία (T.E.S.E). Στη συνέχεια γίνεται εξωσωματική γονιμοποίηση.

Eάν υπάρχουν ελάχιστες εστίες παραγωγής σπερματοζωαρίων στους όρχεις, τότε λαμβάνεται τεμαχίδιο του ορχικού ιστού με βιοψία. Eάν εντοπιστούν ώριμες μορφές σπερματοζωαρίων, χρησιμοποιούνται για την εξωσωματική γονιμοποίηση. Διαφορετικά, χρησιμοποιείται σπέρμα από τράπεζα σπέρματος.